Poreska olakšica koja se odnosi na privredna društva koja ulažu u startape

Ova olakšica predstavlja podsticaj za direktno ulaganje u kapital startapa od strane privrednog društva. Kako su startapi u prvim godinama poslovanja suočeni sa problemom finansiranja, jedan od načina podsticanja potencijalnih investitora jeste propisivanje olakšica koje dovode do umanjenja oporezive dobiti investitora ukoliko izvrše ulaganje.

U čemu se sastoji ova poreska olakšica?
Olakšica se sastoji u pravu privrednog društva koje izvrši ulaganje u kapital inovacionog društva, tj. startapa, na poreski kredit od 30% izvršenog ulaganja.

Koje uslove moraju da ispune privredna društva kako bi koristila ovu olakšicu?

Privredno društvo ima pravo na poreski kredit ako:

• nije inovacioni startap;
• pre ulaganja, samostalno ili zajedno sa svim povezanim licima* nije posedovalo više od 25% akcija ili udela, odnosno glasova u organima upravljanja startapa (ako investitor, privredno društvo samo ili sa svojom ćerkom kompanijom ni u jednom momentu pre ulaganja nije posedovalo više od 25% udela);
• je u potpunosti uplatilo novčane uloge;
• nije smanjivalo svoje ulaganje neprekidno u periodu od tri godine od dana ulaganja.

*Licem povezanim sa obveznikom se smatra fizičko ili pravno lice u čijim odnosima se javlja mogućnost kontrole ili značajnijeg uticaja na poslovne odluke kroz posedovanje određenog procenta akcija, odnosno udela.

Kada privredno društvo može da koristi ovu olakšicu?

Investitor privredno društvo može da koristi poreski kredit u prvom narednom poreskom periodu koji sledi periodu u kome je ispunjen uslov nesmanjivanja uloga, što znači da ima pravo na poreski kredit po isteku tri godine od dana ulaganja (računjanje roka počinje poslednjeg dana poreskog perioda u kom je izvršeno ulaganje) Npr. ukoliko je investitor u celosti izvršio ulaganje u 2023. godini, imaće pravo da koristi poreski kredit u odnosu na porez na dobit koji se utvrđuje za 2027. godinu.

Šta ukoliko investitor ne iskoristi ceo iznos poreskog kredita?

Ukoliko ne iskoristi ceo iznos poreskog kredita, neiskorišćeni deo može se preneti i u buduće poreske periode, ali ne duže od 5 godina.

Koja su ograničenja u pogledu iznosa poreskog kredita?

• Najviši iznos poreskog kredita koji se priznaje pojedinačnom investitoru po osnovu ulaganja u jedan startap iznosi 100.000.000 dinara.
  Ukoliko je privredno društvo sa svojim povezanim licima uložilo u isti startap, najviši iznos poreskog kredita za sva povezana lica može zbirno da iznosi 100.000.000 dinara
• Najviši iznos poreskog kredita nezavisno od broja ulaganja, u jednoj poreskoj godini iznosi 50.000.000 dinara.

Koje uslove mora da ispuni inovacioni startap?

To je privredno društvo:

• od čijeg osnivanja nije prošlo više od 3 godine;
• pretežno obavlja inovacionu delatnost (aktivnosti koje se preduzimaju radi stvaranja novih proizvoda, tehnologija, procesa i usluga ili značajne izmene postojećih, a u skladu sa potrebama tržišta);
• godišnji prihod prema poslednjim finansijskim izveštajima ne prelazi 500.000.000 dinara;
• koje nije raspodeljivalo dividende, odnosno udele u dobiti od svog osnivanja, tj. da ih neće raspodeljivati u periodu od 3 godine od dana ulaganja;
• čiji se centar poslovnih aktivnosti nalazi na teritoriji Srbije;
• koje nije nastalo statusnom promenom;
• koje od druge godine osnivanja pa do uplate investicije od strane investitora mora da ispuni jedan od sledeća tri uslova:
• troškovi R&D čine najmanje 15% ukupnih rashoda, ili
• visokokvalifikovani zaposleni čine više od 80% svih zaposlenih, ili
• da je startap vlasnik, odnosno korisnik deponovanog autorskog dela ili patenta koje je neposredno povezano sa inovacionom delatnošću koju obavlja.

Kako se koristi ova olakšica?

Privredno društvo investitor treba da:

• za godinu u kojoj je izvršio ulaganje uz poresku prijavu (PDP obrazac) i poreski bilans elektronskim putem podnese Obrazac UID – Izjava o ulaganju u inovacione delatnosti i Obrazac UID1 – Izjava o ispunjenosti uslova od strane startapa;
• za poreski period nakon ispunjenosti propisanih uslova, uz poreski bilans i poresku prijavu elektronskim putem podnosi Obrazac UID2 – Izjava o ispunjenosti uslova od strane startapa i Obrazac PK 5 – Poreski kredit za ulaganje u kapital startapa .

Obrazac UID2 se podnosi nakon ispunjenja propisanih uslova i privredno društvo-investitor ima obavezu podnošenja bez obzira da li će koristiti poreski kredit za taj poreski period ili ne.

Propisi koji regulišu ovu olakšicu:

Zakon o porezu na dobit pravnih lica, član 50j
Pravilnik o uslovima i načinu ostvarivanja prava na poreski dug za ulaganje u kapital novoosnovanog privdrednog društva koje obavlja inovacionu delatnost 

Primer:
Startap „Aurora“ razvija softver za prodaju različitih proizvoda i osnovan je 1.1.2022. godine. Kako su „Aurori“ potrebna dodatna finansijska sredstva, pojavljuju se investitori, privredno društvo „Kle“ i privredno društvo „Miro“ koji su povezana lica.
Investitor „Kle“ je izvršio ulaganje u iznosu od 200.000.000 dinara i u maju 2022. u potpunosti vrši uplatu novčanih uloga u startap „Aurora“. „Kle“ će imati pravo da koristi poreski kredit za porez obračunat za 2026. godinu pod uslovom da nije smanjivao svoj ulog neprekidno u trajanju od 3 godine od dana ulaganja. Privredno društvo „Kle“ ima pravo na poreski kredit za porez za 2026. godinu u iznosu od 60.000.000 dinara, ali kako je limitiran iznos kredita za jednu godinu, imaće pravo na poreski kredit u iznosu od 50.000.000 dinara. „Kle“ za 2022. godinu, kada je izvršio ulaganje, podnosi uz poresku prijavu i poreski bilans, elektronskim putem popunjen Obrazac UID i Obrazac UID1. Za porez za 2026. godine za koji ima pravo da koristi poreski kredit, uz poresku prijavu i poreski bilans podnosi Obrazac UID2 i Obrazac PK5.
Investitor „Miro“, povezano lice „Klea“, je izvršio ulaganje u startap „Aurora“ 2023. godine u iznosu od 300.000.000 dinara i u potpunosti uplatio novčane uloge u maju 2023. godine. Privredno društvo „Miro“ će imati pravo na poreski kredit za porez obračunat za 2027. godinu koji iznosi 30% od ulaganja, a to je 90.000.000 dinara. Kako je „Kle“ već bio imao pravo na kredit u iznosu od 50.000.000 dinara i s obzirom na to da su „Kle“ i „Miro“ povezana lica kod kojih postoji limit iznosa poreskog kredita na osnovu ulaganja u jedan startap, a to je 100.000.000, sledi da „Miro“ ima pravo na poreski kredit u iznosu od 50.000.000 dinara. Na isti način podnosi dokumentaciju kao i investitor „Kle“.
Mogućnošću korišćenja poreskog kredita, privredna društva uspevaju da umanje svoju oporezivu dobit.