Poresko oslobođenje za osnivače startapa

Poreska olakšica u odnosu na zarade osnivača koji su istovremeno zaposleni u startapu omogućava smanjenje troškova poslovanja startapa, a sastoji se u oslobođenju od plaćanja poreza na zarade i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje tih lica.
Za jedan startap, ova olakšica je od velikog značaja u prvim godinama rada budući da je tada suočen sa visokim troškovima.

Šta je poreska olakšica u odnosu na zarade osnivača?
U pitanju je olakšica u odnosu na porez na zarade i doprinose osnivača koji su istovremeno zaposleni u startapu. Ogleda se u pravu poslodavca, tj. startapa na oslobođenje od plaćanja poreza iz zarade i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje osnivača startapa u periodu od 36 meseci od dana kada je osnovan startap. Startap ima pravo na ovo oslobođenje bez obzira kad je osnovan, ali važi samo u periodu od 36 meseci od dana osnivanja. Pošto se oslobođenje od plaćanja odnosi i na doprinose za obavezno socijalno osiguranje, oni će se u toj situaciji plaćati iz budžeta Srbije na iznos najniže mesečne osnovice doprinosa.

Ko ima pravo na ovu olakšicu?
Olakšica se odnosi na svakog osnivača na osnovu njegove mesečne zarade pod uslovom da mesečna zarade nije viša od 150.000 dinara (bruto zarada – ona zarada koja uključuje i troškove poreza i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje).
Ukoliko je zarada viša od 150.000 dinara, olakšica se primenjuje na onaj deo zarade u visini do 150.000 dinara, a na deo iznad tog iznosa se plaćaju porez i doprinosi.

Koji uslovi moraju biti ispunjeni?

Da bi olakšica mogla da se primeni na zaradu osnivača moraju biti ispunjeni dodatni uslovi:

• da je osnivač zaposlen u startapu, ima zaključen ugovor o radu i da je prijavljen na obavezno socijalno osiguranje;
• da osnivač-zaposleni poseduje najmanje 5% akcija ili udela u startapu u periodu trajanja olakšice;
• da startap nema povezana pravna lica, u smislu da ne postoje druga pravna lica koja mogu vršiti značajniji uticaj ili kontrolu na poslovne odluke startapa kroz posedovanje određenog procenta akcija ili udela u startapu;
• da startap ne ostvaruje više od 30% svog ukupnog prihoda od drugih lica koja se smatraju povezanim sa bilo kojim osnivačem startapa (npr. ukoliko startap posluje sa bračnim drugom osnivača, uslov je da u tom poslovanju startap ne ostvari prihode veće od 30% svog ukupnog prihoda).

Šta ako jedno lice osnuje više startapa?
Ukoliko se osnivač startapa koji koristi ovu olakšicu pojavljuje kao osnivač drugih startapa, na njegovu zaradu kao osnivača u tim drugim startapima neće moći da se primeni ova olakšica.

Da li bi startap mogao da koristi i druge olakšice za svog osnivača?
Startap ukoliko koristi ovu olakšicu za svog osnivača, nema pravo da za to lice koristi druge olakšice, uključujući subvencije za zapošljavanje i samozapošljavanje.

Kako se koristi ova olakšica?
Za primenu ove olakšice ne traži se nikakva prethodna potvrda nekog organa. Ukoliko se ispune zakonom propisani uslovi, startap može da primeni ovo poresko oslobođenje i to podnošenjem poreske prijave za porez i doprinose na zarade na Obrascu PPP-PD (pojedinačna poreska prijava o obračunatim porezima i doprinosima), unošenjem odgovarajuće šifre vrste prihoda 3.6 u Obrascu.

Koji propisi regulišu ovu olakšicu?
Zakon o porezu na dohodak građana, član 21e
Zakon o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje, član 45d

Primer:
Andrija i Maša su osnovali startap „Aurora“ 1. 1. 2022. godine i poseduju svaki po 20% udela u startapu. Zaključili su ugovor o radu sa „Aurorom“ i prijavljeni su na obavezno socijalno osiguranje. Andriji je bruto mesečna zarada 140.000 dinara, dok je Maši zarada 170.000 dinara. Ispunjavaju uslove da se primeni poresko oslobođenje u periodu od 36 meseci od kada je osnovan startap. „Aurora“ se oslobođa plaćanja poreza i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje, ali kad je u pitanju Mašina plata samo do iznosa od 150.000 dinara, dok na iznos iznad 150.000 dinara mora da plati porez i doprinose. Međutim, Andrija 1. 1. 2023. godine gubi deo udela i on sada iznosi 3%. Zbog toga on više nema pravo na ovu olakšicu, te će se od tog momenta na njegovu zaradu plaćati porez i doprinosi. U međuvremenu, Maša je osnovala i drugi startap, ali u tom drugom startapu neće moći da se primeni ovo oslobođenje s obzirom na to da „Aurora“ već primenjuje ovu olakšicu. „Aurora“ je koristeći ovo oslobođenje za svoje osnivače značajno sebi olakšala poslovanje kroz smanjenje troškova rada.